Nghiên cứu được thực hiện bởi Tiến sĩ Hoàng Văn Việt năm 2021, Trưởng nhóm nghiên cứu mạnh FARE (Thực phẩm, Nông nghiệp, Kinh tế nông thôn) và là Nhà sáng lập Tri Viet Global
Sự gia tăng nhanh chóng của ô nhiễm môi trường, đô thị hóa, các vấn đề về sức khỏe và tiến bộ công nghệ làm tăng nhu cầu sản xuất và tiêu dùng thực phẩm xanh hơn, lành mạnh hơn và công bằng hơn. Chuỗi cung ứng thực phẩm ngắn hạn trở thành một trong những giải pháp quan trọng đối mặt với những thách thức này, trở thành động lực quan trọng cho sự phát triển bền vững và bình đẳng, đa dạng hóa nguồn cung cấp thực phẩm và phản ánh đặc điểm độc đáo của địa phương về bản sắc, thiên nhiên, sức khỏe và độ tin cậy.
Các nhà khoa học và nhà hoạch định chính sách tin rằng chuỗi cung ứng ngắn hạn có thể mang lại tác động tích cực và lợi ích đa khía cạnh cho cả các tác nhân trong chuỗi giá trị và cộng đồng địa phương. Lợi ích của chuỗi cung ứng ngắn hạn đã được chứng minh qua một số nghiên cứu và có thể được tóm tắt theo cấu trúc: (i) Bảo vệ môi trường: không khí, nước, đất, đa dạng sinh học, vật chất và năng lượng, phúc lợi động vật, chất thải thực phẩm, khí thải và ô nhiễm; (ii) Phát triển kinh tế: tạo việc làm, lợi nhuận và thu nhập cao hơn, giảm nghèo, cải thiện nền kinh tế địa phương, kinh tế tập thể hoặc hợp tác, du lịch và các sản phẩm đặc sản; (iii) Tính bền vững xã hội: sinh kế bền vững, niềm tin của người tiêu dùng, mối quan hệ chặt chẽ hơn, thương mại công bằng, quyền lao động, công bằng, tôn trọng xã hội, di cư, đa dạng và bảo tồn văn hóa; (iv) Sức khỏe và phúc lợi: sức khỏe của nông dân và công nhân, an toàn và sức khỏe của người tiêu dùng, chất lượng sản phẩm, chứng nhận, sự thèm ăn, sự hài lòng và phúc lợi của con người; (v) Cải thiện quản trị: đạo đức doanh nghiệp, trách nhiệm giải trình, sự tham gia, thông tin đầy đủ, minh bạch và hợp tác tốt hơn.
Kết quả nghiên cứu “Modern Short Food Supply Chain, Good Agricultural Practices, and Sustainability: A Conceptual Framework and Case Study in Vietnam” của Tiến sĩ Việt Hoàng, công bố trên Tạp chí Agronomy vào năm 2021, chỉ ra những lợi ích đạt được trong chuỗi cung ứng rau ngắn ngày tại Việt Nam.
Thông tin: Trong chuỗi cung ứng rau ngắn ngày, sản phẩm được đóng gói và dán nhãn chính thức theo các quy định của dự án, chính phủ và doanh nghiệp, cung cấp đầy đủ thông tin về sản phẩm, nhà sản xuất, thương hiệu, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc và những vấn đề khác. Với sự hỗ trợ từ dự án và chính phủ, chất lượng sản phẩm, giá trị xã hội và lợi ích môi trường của chuỗi cung ứng rau ngắn ngày được truyền đạt rõ ràng tới người tiêu dùng và cộng đồng.
Kinh tế học: Các nhà sản xuất trong chuỗi cung ứng rau ngắn ngày có thể đạt được giá cao hơn 114%, lợi nhuận ròng tăng lên 32% và thu nhập gia tăng 39% so với nông dân trong chuỗi cung ứng rau thông thường. Việc sản xuất chuỗi cung ứng rau ngắn ngày đòi hỏi sự đóng góp lớn hơn về lao động so với chuỗi cung ứng rau thông thường, tạo thêm cơ hội việc làm và thu nhập cho cộng đồng địa phương.
Xã hội: Các loại rau tại chuỗi cung ứng rau ngắn ngày được sản xuất và đóng gói theo đúng quy định, hướng dẫn của dự án, doanh nghiệp và tổ chức chứng nhận. Nông dân thường tiếp xúc trực tiếp với người tiêu dùng, tạo ra một liên kết mạnh mẽ và làm cho họ tự hào về sản phẩm địa phương. Nhờ đó, sức khỏe người tiêu dùng được đảm bảo và nông dân có thể đạt được nhiều mối quan hệ, sự tin tưởng và tôn trọng hơn từ người tiêu dùng. Hợp tác xã rau cũng kết nối với doanh nghiệp bán lẻ thông qua các hợp đồng tiếp thị chính thức. Đồng thời, phương pháp canh tác thực hành tốt và sản xuất hữu cơ trong chuỗi cung ứng cũng giúp bảo vệ sức khỏe của nông dân và công nhân.
Môi trường: Trong chuỗi cung ứng rau ngắn ngày, thực hành tốt và sản xuất hữu cơ giúp giảm thiểu ô nhiễm trong sản xuất do sử dụng phân bón hữu cơ và thuốc trừ sâu, đồng thời làm tăng cường đa dạng sinh học và chất lượng đất. Nước cũng được sử dụng hiệu quả hơn trong quá trình sản xuất rau. Với khoảng cách, thời gian vận chuyển và giao hàng ngắn mà không cần bảo quản và lưu trữ, chuỗi cung ứng rau ngắn ngày tiêu thụ ít năng lượng hơn, giảm thiểu chất thải thực vật và giảm đáng kể lượng khí thải.
Chất lượng: Các sản phẩm rau tại chuỗi cung ứng rau ngắn ngày được sản xuất theo quy trình thực hành tốt hoặc hữu cơ, vì vậy đảm bảo đáp ứng các tiêu chí về an toàn, hương vị và chứng nhận.
Mặc dù chuỗi cung ứng rau ngắn ngày có thể mang lại nhiều lợi ích khác nhau nhưng nó đã gặp phải một số rào cản bên trong và thách thức bên ngoài, bao gồm năng lực của nông dân yếu, đất chất lượng thấp và trang trại quy mô nhỏ, chi phí và giá cả cao, thị trường đầu ra nhỏ, hợp tác kém, thiếu nguồn vốn, và biến đổi khí hậu. Để vượt qua những rào cản này và phát triển chuỗi cung ứng rau ngắn ngày, chính quyền địa phương và dự án Seed to Table đã có nhiều can thiệp và hỗ trợ như: thành lập hợp tác xã, nâng cao năng lực và chứng nhận của nông dân, hỗ trợ vốn, tăng cường truyền thông và thông tin, kết nối nông dân với thị trường. Đồng thời kết hợp với các hoạt động khác như giáo dục tại trang trại, du lịch trang trại, văn hóa truyền thống và chăn nuôi gia súc địa phương.
Nhìn chung, chuỗi giá trị thực phẩm ngắn hạn, thực hành nông nghiệp tốt và tính bền vững có mối liên hệ chặt chẽ và tích cực.
Tìm hiểu thêm: Hoang, V. (2021). Modern short food supply chain, good agricultural practices, and sustainability: A conceptual framework and case study in Vietnam. Agronomy, 11(12), 2408. https://doi.org/10.3390/agronomy11122408
